Heverlee, 27 maart 2011, 14u

Na een goede, maar vermoeiende vlucht (maar enkele uurtjes geslapen) zijn we terug goed aangekomen in Belgenland. Buiten dat mijn vrouwtje zich wat vergist had met de uurwisseling en hierdoor een beetje te laat was op de luchthaven, is de thuiskomst vlot verlopen.  Alhoewel dat het toch terug even aanpassen is aan de temperaturen (toch een verschil van ongeveer 30°).

Eens thuis zijn de koffers snel leeggemaakt. Enkele souveniers, een klein beetje was want veel is ginds gebleven. De specifieke geur daarentegen heb ik blijkbaar wel meegenomen. Al had ikzelf daar niet zo'n last van.  Maar na mijn verhaal nog eens uitgebreid gedaan te hebben aan de hand van de honderden foto's die we getrokken hebben, heb ik toch eerst een even genoten van een lekker warm bad.  Het gevoel van warm water was ik bijna kwijt... 

De kids en An zijn in ieder geval blij dat ik terug thuis ben. Vandaag zal het nog een dag zijn van een beetje op adem komen, wat bijrusten en terug het gewone dagelijkse ritme terugvinden van hier.  Al betwijfel ik niet dat dat er snel terug zal zijn.

Ik wil in ieder geval de vele mensen bedanken die mijn blog mee gevolgd hebben. Het is altijd leuk om horen dat er meegeleefd wordt vanuit het thuisfront. Ik heb zeker veel mooie momenten beleefd, maar ook iets moeilijkere momenten gekend. Ik hoop dat het jullie heeft kunnen boeien en dat jullie toch een beetje een beeld hebben kunnen krijgen van 'het leven zoals het is in Congo'.  De foto's en de verhalen zeggen iets, maar eigenlijk moet je het voelen, zien en ruiken om het echt te geloven.  Al neemt dit niet weg dat ik zeker bereid ben om jullie het verhaal eens te doen bij een goed glas.

En als het aan mij ligt, zal er zeker een vervolg komen!
Heel veel groeten!

Kris

Kinshasa – Douala, 26 maart 2011 22u30

Een half uurtje geleden zijn we vertrokken uit Kinshasa voor een lange nachtvlucht terug naar België. Gezien we binnen een uurtje nog een tussenlanding maken in Douala (Kameroen) probeer ik nog even wakker te blijven en van de gelegenheid gebruik te maken om mijn blog nog aan te vullen. Al zal het wel pas morgenvroeg gepost worden.

Het was vandaag al een lange reisdag…  Om 7u opgestaan, koffers verder gepakt, alles in orde gebracht, nog een knop aan mijn broek laten naaien (nog wel door twee zusters, geweldig zicht!) en alles ingeladen. Na een uitgebreid afscheid zijn we om 9u vertrokken voor een zweterige, met opgetrokken knieën rit van bijna 3u.  Aangezien zuster Wivine enkele dagen naar Kinshasa gaat om te gaan werken ( zij noemt dit commanderen), hebben we het geluk dat we een ganse dag beschikking kunnen hebben over de jeep en Complet als gids.

Bij aankomst in Kinshasa, hebben we eerst even de Marché de Volé bezocht, een leuk klein marktje waar je allerlei Congolese souvenirs kan kopen.   Met een Congokenner als Jan is het altijd een leuke ervaring om zo iets te bezoeken. Jan spreekt na 20 jaar nog steeds perfect Kicongo en verstaat dus perfect wat ze allemaal zeggen.  En hij kan zeer goed afbieden…  Gelukkig hebben we wat minder bagage mee dan op de heenreis, waardoor er genoeg plaats is voor de talrijke souvenirs die we kopen. Al is het maar om de Congolese economie te laten draaien.  We vervolgen onze weg naar de Procureur, waar we onze soeveniers nog in de koffers kunnen steken voor we de koffers gaan inchecken.  Dit gebeurt hier in Kinshasa stad, verschillende uren voor de vlucht.  Al bij al verloopt de controle vrij vlot en kunnen we nog even gaan genieten van de stad.

Gezien het ondertussen reeds 15u is en bijna 40° (of zo voelt het toch, je zweet je te pletter zonder iets te doen) stelt zuster Wivine voor om iets te gaan eten bij ‘chez Filou’, een goed restaurantje iets verder op.  Een frisse cola, een goed stukje antilope en wat frietjes, in een zalig airco temperatuurtje doen wonderen.  Kinshasa blijft toch wel een speciale stad. Een gewriemel van auto(wrakken) en mensen, gecombineerd met tientallen marktjes en kilo’s vuil langs de wegen.  Ook al wordt je het verkeer na twee weken meer en meer gewoon, af en toe zijn er toch weer van die verrassingen.

 Voor we naar de luchthaven gaan, brengt Complet ons nog even naar een idyllisch plekje aan de Congorivier.  Ook hier is het zeer druk en maken we direct contact met de corrupte politie van Congo.  We mogen geen foto’s maken zonder te betalen…  We banen ons een weg tussen de verschillende kraampjes en brengen een bezoekje aan de prachtige vissersbootjes die hier liggen aangemeerd. Al gauw worden we gevolgd door onze politieman om maar zeker te zijn dat we geen foto’s nemen, al trekken we ons daar niet veel van aan.  We hebben via Complet mogen kennis maken met het Congolese leger die ons verder gidsen langs de congorivier. Onze agent doet nog wat moeilijk, wil persé 10 dollar maar moet uiteindelijk zich tevreden stellen met 5 dollar.  De militairen zijn daarentegen fantastisch, tonen ons de verschillende vissen en geven ons uitgebreid uitleg. De Congorivier is hier bijna 10 km breed! Een jonge kerel merkt ons op en stelt ons voor om een kort boottochtje te maken.  We maken van de gelegenheid gebruik en genieten nog even van de prachtige natuur en omgeving, het leven zoals het is in Congo. Ondertussen neemt Marianne een hele reeks prachtige foto’s van de zonsondergang aan de Congorivier.  Een laatste prachtige zonsondergang op een prachtige plek. Hoe mooier kan het nog zijn om een prachtige missie af te sluiten.

 Om 18u is het dringend tijd om te vertrekken naar de luchthaven en ons klaar te maken voor een lange check-in tocht.  Na een vierdubbele controle hebben we nog even tijd om iets te drinken. Om de tijd wat te doden, maken we al een keuze uit de honderden foto’s die we genomen hebben om op die manier een mooi beeld te geven van onze missie.  Als we om 21 eindelijk inchecken, worden we voor de verandering nog maar eens uitgebreid gecontroleerd.  Al zullen ze bij één persoon heel wat werk gehad hebben. Er zit namelijk een reus op het vliegtuig van 2m26. Een kolossale neger…

En nu maar aftellen en hopen dat we wat kunnen slapen.

Groeten vanuit de lucht,

Kris

Kisantu, 25 maart 2011, 24u

De laatste werkdag begint zoals de eerste, nl met een viering in het ziekenhuis.  Het blijft iets speciaals hebben.  Tijdens de viering bedankt Dokter Makiadi ons nog eens voor de aangename samenwerking en het meehelpen om de zorg in het ziekenhuis te verbeteren.  Nadien begin ik mijn traditionele wondtour. Ik wil toch nog enkele wonden zien om te kijken hoe ze op een 10 dagen honingtherapie vooruit zijn gegaan.  En de voorlopige resultaten mogen er zijn. Na een bezoekje aan de inwendige, chirurgische en orthopedische afdeling ga ik nog even langs op pediatrie.   Pediatrie blijft een zware dienst en ook vandaag is het er weer ontzettend druk. Er liggen bijna 100 kinderen. Ik help de zuster nog even met enkele verbanden. De vriendschap die je van sommige kinderen immers ontvangt is gewoon prachtig, ondanks het feit dat je hen wel even pijn doet.  

Als mijn wondtour erop zit ga ik nog eens even langs op alle diensten om een kopie van de presentatie die ik gisteren gegeven heb, rond te delen.  Op die manier hoop ik dat ze de info nog eens doornemen en het allemaal wat blijft hangen. Ik merk in ieder geval op verschillende 'services' toch al enkele positieve veranderingen zoals de verbandkarren die al veel properder zijn, en de registratiedocumenten die aan het proefdraaien zijn op orthopedie en chirurgie.  De grote vraag is natuurlijk hoelang ze het gaan blijven volhouden als we hier weg zijn… Vervolgens ga ik nog even langs bij Soeur Nicole. Gezien ze enkele dagen weg geweest is, licht ik haar ook  even de stand van zaken toe. Ik hoop dat zij het mee verder kan opvolgen en haar verpleegkundigen voldoende kan aansturen.

Na de middag ga ik nog even langs bij mijn vriend Toussain. Ik breng hem nog 5 liter honing die de zusters gekocht hebben zodat hij nog enkele weken verder kan met zalf te maken.  Ik bedank hem nog eens uitvoerig en maak hem duidelijk dat de behaalde resultaten ook voor een groot stuk aan hem te danken zijn, wat hem toch wel wat fier maakt. Ondertussen is hij met de hand nieuwe zalf aan het mengen voor volgende week.  Ik beloof hem bij de volgende missie een mixer mee te brengen, wat het werk voor hem iets zal vergemakkelijken.  Als ik terugkeer naar de zusters zie ik in de verte een begrafenisstoet passeren.  Hier een speciale traditie met fanfare, vaak zingende,dansende en schreeuwende mensen, en dit tijdens de stoet van het mortuarium tot de begraafplaats.

Om 14u heb ik afgesproken met de zuster directrice van de verpleegsterschool.  Ik krijg een korte rondleiding in de school, wat toelichting over de opleiding en zie met welke beperkte middelen ze het hier moeten runnen.  Ook hier licht ik de wondzorgprocedure nog even toe, in de hoop dat de leerlingen dit ook van in school al kunnen meenemen.  Na het bezoek aan de school  heb ik nog even tijd om mijn koffer te nemen en vooral te kijken wat ik kan hier laten en wat ik aan wie kan geven.  Maar tijdens zo’n laatste dag vliegt de tijd enorm.  Je moet immers nog zoveel afronden. 

Om 16u worden we bovendien met z’n allen verwacht op orthopedie.  Ze hebben voor ons een kleine receptie georganiseerd om ons speciaal te bedanken. Alle dokters,  verpleegkundigen en student verpleegkundigen zijn aanwezig en er wordt wat heen en weer gespeeched.  Enkel dokter Makiadi kan niet aanwezig zijn. Hij is van wacht en er is net weer een zwaar ongeval gebeurd. Een vrachtwagen, volgeladen met zakken en daarbovenop nog tientallen mensen is gekanteld.  De gevolgen zijn weer dramatisch.  Acht doden ter plaatse, 2 bij aankomst, 2 binnen het uur, en een twintig gewonden waarvan weer enkele open beenbreuken.  Ze zullen de volgende weken weer werk hebben…  Maar hier moeten we even loslaten, hoe moeilijk het ook is.

Helaas moet ik om 17u doorgaan van de receptie,want er staat al terug iemand op mij te wachten om de vorderingen van de bron te gaan bezichtigen. Ik heb immers aan Johan beloofd om dit mee op te volgen en voldoende foto’s te nemen. En ik moet toegeven, ze hebben hun best gedaan.  Ze hebben een volledige muur opgemetst en op die manier kan de bron proper gehouden worden.  De bron is immers zeer belangrijk voor het ziekenhuis en omgeving, want van hieruit wordt het water opgepompt naar citernes om het vandaar verder te verdelen.  Indien ik net terug ben van de bron komt Jan binnen. Hij wil ook nog even de bron zien, dus keren we nog eens terug. Al is het maar om bezig te blijven.  Als we terugkeren kunnen we nog even genieten van een laatste prachtige zonsondergang.

 

Ondertussen staat bij de zusters de feesttafel gereed.   Enerzijds voor de verjaardag van zuster Marie-Louise te vieren, anderzijds om ons te bedanken voor het geleverde werk.   Verschillende dokters, de zusters en de hulp bisschop zijn aanwezig. Tijdens de aperitief krijgen we elk nog een mooi afscheidsgeschenk: voor de mannen een ‘prachtig’ kleurrijk hemd, voor de vrouwen een panje (kleed in felle kleuren). Alles is perfect op maat gemaakt. Verder krijgen we elk ook nog een typisch Congolees beeldje of een masker.  Ik krijg een mooi abstract masker, zeker een leuk aandenken.  Na het ‘feestbuffet’ is er nog even tijd om wat na te vertellen en een geslaagde missie af te sluiten.  Morgen wacht er immers nog een dagje Kinshasa en een lange nachtvlucht.

Tot zondag!!!

Kris

Kisantu, 24 maart 2011 18u30

Vandaag is het ‘lesdag’. Ik begin de werkdag met de briefing van de dokters. De opgenomen patiënten worden weer overlopen, maar vandaag worden er kritische vragen gesteld door Dr. Tweba. Hij legt de assistenten het vuur aan de schenen, en het is ook nodig. Ik ben ervan overtuigd dat wij tijdens de verpleegkundige briefing beter briefen dan de artsen hier. Na de briefing is het ‘moment suprème’ voor mij.  Ik mag de dokters tonen wat ik afgelopen twee weken gezien, gedaan en geprobeerd heb. Het is niet evident, zo’n les in het Frans. Zeker niet voor 25 dokters.  Gelukkig is Jan er om me af en toe te ondersteunen.  Maar ondanks dat ik niet altijd uit mijn woorden kom, weet ik ze toch te boeien.  Ik fris een aantal basisprincipes op, geef hen een aantal mooie praktijkvoorbeelden en stel het wondprotocol voor.  Dr. Tweba en Dr. Lewo zijn enthousiast en maken de assistenten duidelijk dat het nu aan hen is om alles toe te passen en de verpleegkundigen mee te sturen.  Ik geloof erin dat we goed gestart zijn.

Nadien moet ik even op adem komen. Ik neem even de tijd om nog verschillende documenten in orde te brengen en afspraken te maken met Toussain. Hij gaat nog een aantal kleine aanpassingen doen en de volgende weken registreren en doormailen hoeveel zalven er gebruikt worden.  Zo kunnen we het nog wat mee verder opvolgen van op afstand.  Vervolgens ga ik langs bij de brandwondenpatiënt. Ik heb beloofd dat ik vandaag het verband zou doen. Maar ze zijn al bezig, en doen het goed. De wonden zijn zeer proper en beginnen stilaan te genezen. De patiënt beseft hoeveel geluk hij gehad heeft…  Na deze verzorging hebben ze nog één wonde te verzorgen, zeggen ze.  Zoveel volk er net was om toe te kijken, zo weinig volk is er nu. En ik weet snel waarom als ik in het isolatiekamertje kom.  Niet echt smakelijk, maar de etter stroomt uit de wonde, wat geapprecieerd wordt door de honderden vliegen die er rondzwermen. Het is ongelooflijk.  Even een masker opzetten en er maar aan beginnen. Ik slaag er toch in om de wonde wat te reinigen en proper af te dekken zodat de vliegen er niet meer aankunnen. Maar genezen zal het volgens mij niet.  Eigenlijk zou de chirurg dringend deze wonde moeten zien, gezien er vermoedelijk wel een amputatie in de lucht hangt. Maar zoals gewoonlijk is hij nergens te bespeuren…

Na de middag ga ik naar de verpleegsterschool om het lokaal voor te bereiden voor de les aan de verpleegkundigen. Ik neem ook even de tijd om de school te bezoeken. Normaal zou ik beginnen om 14u, maar er is nog geen kat te bespeuren. Nochtans ik het duidelijk gecommuniceerd.  Na het academisch kwartier, dat ze in Congo nog beter kennen als bij ons, zitten er toch een 40tal verpleegkundigen in de zaal.  Terug geef ik les in mijn beste Frans, en het lukt al veel beter dan deze morgen.  Ze zijn aandachtig en zijn zeer tevreden wat ik afgelopen twee weken heb kunnen realiseren.  Ik maak hen duidelijk dat het nu aan hen is, en ze geloven erin. Nadien geeft Marianne ook nog even les over de kiné.

Als we om 15u30 terugkeren naar de zusters is het 39°. Veel energie om nog iets te doen schiet er niet meer over.  Gezien Complet straks nog over zijn oren heeft gehad van de zuster dat hij weer niets aan het doen was, mogen we hem zeker even meenemen om ons rond te rijden.  We nemen even de tijd om het station te bezoeken.  Een prachtig idyllisch stationnetje van de jaren ’30 met nog antieke oproepsystemen.  Veel treinen rijden er niet meer, passagierstreinen zijn zelfs acht jaar geleden afgeschaft. Momenteel is het ook stil, ze hebben momenteel immers geen locomotief… Maar ze werken er wel nog elke dag met vijf. Nadien neemt Complet ons nog even verder mee door verschillende typische buurten. En overal is het weer ‘Mundele’, ‘Mundele’ als we passeren.  Zoals een echte toerist gaan we nog even iets drinken aan de Inkisi rivier waar verschillende kinderen aan het zwemmen zijn. Nochtans verdrinken er elk jaar verschillende kinderen door de snelle stroming en de vele draaikolken.  Op de terugweg kopen we nog even suikerriet om eens te proeven.  

Nog één werkdag. De twee weken zijn voorbijgevlogen, maar ik heb nog geen seconde spijt gehad dat ik naar hier ben gekomen.  Het is een prachtige ervaring met enkele pijnlijke momenten, maar ik heb mijn vooropgestelde doelstellingen kunnen bereiken.   Een mooie start van een verhaal dat zeker nog niet af is…

Tot morgen,

Kris

Kisantu, 23 maart 2011 20u

Vannacht om 4u word ik plots wakker door de kraan die nog open staat. Er is terug even water…  Nadien begint het nog te regenen waardoor er van slapen niet veel meer in huis komt.  Om 6u30 staan we van miserie maar op.

Als we in het ziekenhuis toekomen, moeten Jan en ik eerst onze maten laten nemen (En deze zijn door het goede eten bij de zusters nog steeds dezelfde. Van afvallen is weinig sprake).  Blijkbaar gaan ze nog iets ‘moois’ maken voor ons allemaal. De kleuren zullen waarschijnlijk niet ontbreken. Het echte werk begint vandaag terug op de medecine interne waar ik mijn 4 patiënten volg. De ene wonde geneest al beter dan de andere, maar ze zijn in ieder geval proper.  Nadien keer ik naar orthopedie waar Jan met Makiadi en de assistenten bezig is met de zaalronde.  Eigenlijk komen hier toch wel zeer veel ernstige breuken voor, wat ook niet te verwonderen is als je ziet hoe hier gereden wordt.  En het is bovendien een drukke verbindingsweg van Kinshasa naar Matadi, de havenstad.

Jan overloopt de verschillende patiënten terwijl ik nog enkele verbanden openleg, en nog een wond draineer waar bijna 300cc etterig wondvocht uitkomt.  Direct een voorbeeld om duidelijk te maken dat ze veel meer een heringreep moeten plannen indien de wonden niet proper is… Als Jan de assistenten wat kritische vragen stelt, valt weer direct op dat ze nog heel veel moeten leren. Hun betrokkenheid is vaak ook te beperkt.  We zien een patiënt die hier al ligt van 9 maart, maar het dossier is nog zo goed als leeg…  Indien Jan zich een beetje kwaad maakt en duidelijk maakt dat je patiënten moet verzorgen zoals je je eigen kinderen zou verzorgen, beginnen ze wat wakker te worden. Hij dringt er ook op aan dat sommige patiënten eens een wasbeurt zouden mogen krijgen. En wonderen geschieden, iets later zijn er enkele studenten enkele patiënten die in de vergeethoek liggen aan het wassen.

We zetten de zaalronde verder op pediatrie. De patiënten die de afgelopen week geopereerd zijn, hebben veel geluk gehad. Alle wonden staan proper, redons kunnen verwijderd worden, weinig wondproblemen. Zo zou het dus moeten.  Gezien het weer beredruk is op pediatrie (74 gehospitaliseerde kinderen) help ik zuster Marie-Louise maar even met de verbanden.  Bovendien is er weer geen water in het ziekenhuis. Bij ons niet te geloven, maar hier realiteit. Er zitten weer een hele reeks moeders met kinderen te wachten om hun verbanden te doen. Een deel kinderen moeten een heringreep krijgen, anderen beginnen te genezen, maar er zijn ook weer een aantal nieuwe wondproblemen bij.  Een neonaat met een wondje door een infuus, een ander kind met een abces door een verkeerde inspuiting.  We draineren weer bijna 50cc pure etter. Je wordt er eigenlijk droevig van… Maar je moet blijven verder doen en je optrekken aan de positieve dingen.  En daar zorgt een prachtig lief meisje voor. Ze heeft een brief geschreven om me te bedanken. Een prachtig gebaar dat ontzettend veel deugd doet.  Ik heb er een foto van genomen maar zal het even vertalen.  ‘Beste… wij de kinderen van orthopedie. Voor alles wat je voor ons gedaan hebt, de verbanden en de kleine armbandjes. Het is daarvoor dat we u bedanken. Dat god u mogen zegenen. Vergeet de kinderen niet van de pediatrie.’ Gewoon een moment om even stil van te worden.

Om 11u keer ik nog even terug naar orthopedie en ga ik nog even langs bij de geopereerde brandwondenpatiënt. Hij is heel tevreden en heeft een goede nacht gehad.  Maar ‘je peux avoir une bic’. Ze weten ondertussen dat ik veel pennen meeheb om uit te delen, en ze zijn er gek op.  Ik speel dus maar de goede sint. Al zijn er natuurlijk ook die vanalles durven vragen: mijn rugzak, mijn fototoestel, mijn crocs, … maar dat zijn vooral verpleegkundigen. Wat ook grappig is, is dat er ondertussen al bijna 10 zijn komen zeggen dat ze ook Kris noemen, zowel patiënten als verpleegkundigen.  Blijkbaar zijn ze er fier op. Voor ik terugkeer naar de zuster, ga ik eens even langs in het privéziekenhuis, vroeger voor de Belgen, nu voor de rijkere Congolezen. Ik ben nog maar net bij de zusters als Soeur Victorine me komt opzoeken voor een verband te bekijken van een kennis in het ziekenhuis.  Ik keer nog even terug naar het ziekenhuis en doe het verband. Hopelijk  werkt de honingzalf ook bij deze dame.

Na de middag nemen we een siesta, gezien de warmte weer aan je wreet.  Vervolgens bereid ik nog de documenten voor voor de lessen van morgen.  Ik moet immers nog kopies laten nemen.  Om de wondzorgregistratie wat te bevorderen, ontwerp ik ook nog even een registratieformulier. Hopelijk zullen ze het gebruiken. Om 17u hebben we afgesproken met Complet om even naar zijn broer te gaan.  Maar afspreken met een Congolees blijft een opgave op zich. Om 17u45 komt hij erdoor, maar het is nog net licht genoeg om te kunnen vertrekken.  De broer van Complet heeft een project opgestart voor straatkinderen of kinderen van arme ouders. Het is begonnen met klussen aan auto’s, maar is momenteel uitgegroeid tot een groter project waar ze ook zorgen voor eigen inkomsten via landbouw, viskweek en honing.  Ze bouwen hun eigen gebouwen (school en slaapplaatsen) met bakstenen die ze zelf bakken.  Een heel mooi project waar ook inbreng is vanuit Leuven en de Belgische ambassade.

Ondertussen is het donker geworden en reeds hevig aan het onweren, maar dat neemt niet weg dat we nog even iets gaan drinken. Vanonder een afdakje bewonderen we het schouwspel van de honderden lichtflitsen.  Om 18u45 keren we terug zodat we nog op tijd zijn voor het avondeten.  Na het eten is het nog even tijd voor de dagelijkse rituelen: afwassen, blog schrijven, en nog wat bijpraten. Gelukkig heeft de regen de temperatuur wat naar beneden gekregen. En ondertussen dat ik de blog post, begint het water weer te lopen. We kunnen ons morgen dus weer douchen...

Tot morgen,

Kris

Kisantu, 22 maart 2011 20u

Net gedaan met eten na een lange werkdag… Ook al stink ik naar het zweet, veel wassen zal er niet in zitten. De waterleiding is stuk, en bijgevolg zijn er dus nog maar enkele emmers water waar we het mee moeten stellen. Het zal dus maar een kattenwasje zijn.

Het was in ieder geval een zeer drukke, warme dag.  Vanmorgen om 7u30 heb ik de briefing van de dokters bijgewoond. Elke dinsdag en donderdag komen ze ’s morgens samen om de opgenomen patiënten te bespreken.  Eigenlijk wordt er gewoon wat overlopen, maar er wordt niets inhoudelijk gezegd. Veel kunnen de assistenten er dus niet van leren.  Gelukkig had Marianne een presentatie voorbereid mbt de mobilisatie van patiënten. Hieromtrent is nog een hele weg af te leggen. Patiënten blijven vaak weken na hun operatie in bed liggen, met ernstige contracturen tot gevolg. En soms ook andere gevolgen zoals doorligwonden… Gisteren is er nog een patiënt gestorven, waarschijnlijk door zijn doorligwonden. We proberen ze nu wijs te maken dat kiné zeer belangrijk is en dat voorkomen beter is dan genezen.  Ze vonden de uiteenzetting in ieder geval boeiend, maar of ze het nu zullen meenemen naar hun dagelijkse praktijk, is bij congolezen een andere vraag…

Nadien ben ik begonnen met mijn wondtour. Eerst op inwendige, nadien orthopedie, pediatrie, materniteit en chirurgie.  Ik pas meer het principe van Leuven toe, nl. naar de wonden gaan bekijken, adviseren en indien nodig ondersteunen bij de zorg. En ik moet toegeven dat het werkt.  Ze zijn goed bezig, wonden worden goed gereinigd en ze zien zelf dat ze vooruitgang boeken.  Positieve feedback werkt!  Gezien ik nu minder wonden zelf verzorg, heb ik ook tijd om ook andere zaken te observeren en te bevragen. Zo blijkt namelijk dat nergens wordt geregistreerd wat er gedaan wordt van wondzorg.  Ze doen het maar op goeddunken, vragen het aan de patiënt, en als die het niet weet vragen ze het aan de buurman.  Deze weten vaak beter wanneer de patiënt geopereerd is dan de verpleegkundigen.  Ik ben dus vandaag in actie geschoten om een voorstel te maken voor een minimale wondregistratie in een schriftje. Al is het maar dat ze weten wat ze moeten doen.  Ze vonden het een goed idee, maar waren er nog niet zelf opgekomen!?

Wat verder opvalt is dat de wondzorg vaak gebeurt door de studenten. Er zijn veel studenten (te herkennen aan de witte kapjes). De verpleegkundigen helpen soms wel of staan (of zitten) gewoon toe te kijken. Hard werken ze hier niet. Patiënten wassen is voor de familie, dus ze zorgen enkel voor de medicatie, verbandzorg en meestal de lakens vervangen.  Indien de studenten tijd hebben, wassen deze ook de bedden af (niet de patiënten).  Wat ook wel tijd inneemt, is het beantwoorden van de gsm. Die hebben ze allemaal en je hoort ze rinkelen op alle momenten. In de briefing, tijdens de verzorging, in de operatiezaal, … Verder zie ik vandaag ook voor het eerst een thoraxdrain. Het is een heel primitief systeem met 1 fles, werkend op de zwaartekracht.  Van een veilig 4 flessensysteem hebben ze hier nog niet gehoord. Misschien ook eens iets om in de toekomst verder te bekijken…

Na mijn wondtour ga ik naar de operatiezaal om te kijken hoever het operatieprogramma staat. Blijkbaar is er wat wrevel tussen de Congolese dokters waardoor ze nog niet ver zijn opgeschoten. Ik blijf dus maar, gezien er twee patiënten die ik volg geopereerd worden. Het eerste kindje wordt echter uitgesteld gezien ze geen catheter  geplaatst krijgen. Dan maar de volgende oproepen. Dit is de brandwondenpatiënt die ook een femuroperatie moet krijgen.  Ik was hem eerst een beetje, zodat we toch proper kunnen werken. Maar al gauw blijkt dat het geen makkelijke operatie zal worden. De patiënt ligt ondertussen al bijna 4 weken met deze breuk. En vorige week hebben we zelf maar de patiënt in tractie gelegd. Anders was er nog niets mee gebeurd.  Na 2,5 u proberen, lukt het jan uiteindelijk om de femur hersteld te krijgen.  Ik help mee de operatietafel tegenhouden terwijl twee Congolezen aan het been trekken om een tractie te creëren, bij  gebrek aan een tractieoperatietafel en een degelijk remsysteem op de operatietafel. Het is ondertussen 14u30, nog niet gegeten, waardoor Gonda even op de grond moet gaan liggen van de flauwte gecombineerd met de warmte. Om 15u kan ik uiteindelijk aan de operatietafel om de brandwonden eens goed op te schrobben en een proper verband aan te leggen.

Als ik om 16u bij de zuster s toekom, is het toch even tijd om een koud middagmaal op te eten, zodat we er weer even tegen kunnen. Nadien trek ik me even terug om nog wat verder te werken aan mijn presentatie. Jan heeft wat feedback gegeven, dus ik heb nog wel wat werk.

Om 19u15 komen me ze halen. Ik ben zo geconcentreerd bezig dat de zusters ondertussen al aan het wachten zijn met het eten. Nog even mijn blog schrijven en mijn mails lezen en het zal wel goed zijn voor vandaag. By the way,  An laat me weten dat er af en toe wel een dt fout in de blog staat. Gelieve me hiervoor te verontschuldigen, maar na een lange werkdag lukt het blijkbaar niet meer allemaal zo goed. Of zou het door de warmte zijn?

Groeten,

Kris

Kisantu, 21 maart 2011 20u30

Aan de ontbijttafel  is het vandaag maar erg stil. Soeur Victorine heeft net de boodschap gekregen dat haar jongste zus en haar schoonbroer, kolonel in het leger, vannacht met geweld zijn opgepakt in Kinshasa.  Op eerste zicht klinkt dit niet goed en blijft het toch een onvoorspelbaar land.

Zoals elke week begint de werkweek in Kisantu met een korte mis voor het personeel om 7u30. Om het goede voorbeeld maar te geven, gaan Jan, Gonda en ik ook nog even naar de mis. Nadien vertrekken alle verpleegkundigen en artsen naar hun werkplek. Ik begin vandaag op de Medecines internes om een viertal verbanden te evalueren.  Ik heb me voorgenomen om deze week meer te observeren en te coachen, anders leren ze het niet. Maar ik moet toegeven dat we reeds goede vorderingen maken.  De wonden worden beter gereinigd, de zalven worden goed gebruikt. En de resultaten mogen er zeker al zijn.  De wonden worden properder en enkele wonden beginnen zichtbaar ook reeds zeer goed te genezen, al ben ik nog niet helemaal tevreden.  Soms verwacht ik reeds te veel wonderen op korte tijd, maar we zijn nog maar goed 4 dagen bezig met de zalven. Gonda, die al verschillende keren hier in Kisantu is geweest, is vandaag mee komen kijken, en ook zij ziet toch een positieve evolutie.

Nadien ga ik langs op pediatrie. Jan is daar bezig met een patiëntentoer, en ik wil dat Jan zeker enkele probleemwonden ziet. Blijkbaar een goede zet, want Jan besluit morgen vijf kinderen ervan te opereren.  Blijkbaar worden de patiënten hier niet meer echt goed opgevolgd door de orthopedisten.  Ze worden geopereerd, maar nadien blijven ze een beetje aanmodderen. Vervolgens neem ik Jan mee naar de chirurgische afdeling.  We bekijken even de wonden van de drie kindjes die er liggen. Voor twee kindjes zal het wel meevallen, maar het derde is een zeer complexe wonde door een peritonitis. Heel het buikje ligt open en de wonde is zeer vuil. Jan en ik hebben hetzelfde gevoel dat we voor dit kind waarschijnlijk niet meer veel kunnen doen. Helaas zijn onze mogelijkheden beperkt, al is dit zeer moeilijk om te aanvaarden. We gaan verder en ook de volgende drie dames zouden best deze week nog geopereerd worden.  Het worden dus nog drukke operatiedagen.

Nog enkele verbanden observeren op orthopedie en nadien ga ik nog even langs bij mijn brandwondenpatiënt. Ik ben aangenaam verrast. De wonden zijn zeer goed geëvolueerd, en de wonde in de hals is zelfs bijna volledig genezen. Morgen wordt hij wel geopereerd, en dan ga ik toch even van de gelegenheid gebruik maken om de andere wonden nog eens goed proper te maken. Ondertussen is het weer bijna middag en ga ik nog even langs op de consultatie.  Wanneer ik terugkeer naar de zusters, word ik weer met mijn neus op de feiten gedrukt dat leven en dood hier niet ver van mekaar liggen. Buiten staan een meisje en een jongen te roepen en te schreeuwen dat hun zus is overleden.  Het is bijna een dagelijks tafereel, maar wennen doet dit zeker niet!

Na de middag zonder ik mij af in de eetzaal. Ik moet namelijk donderdagmorgen les geven voor de artsen en in de namiddag voor de verpleegkundigen.  De bedoeling is dat ik hiervoor een presentatie maak met voorbeelden van hier, in het Frans en met het protocol erin verwerkt.  Een hele opgave, maar na meer dan vier uur werk, vind ik dat mijn eerste versie er toch al goed uitziet.  Ook Jan vindt het goed en is bereid om alles nog eens door te nemen.  Ondertussen nog even eten, om moe maar voldaan mijn computer af te zetten om 20u45. De rest is voor morgen, alhoewel het morgen nog drukker zal zijn gezien ik ook mee ga helpen aan enkele operaties.

Tot morgen,

Kris

Kisantu, 20 maart 2011 19u

Het is al lang geleden dat ik nog om 6u30 ben opgestaan om naar de mis te gaan, en dan nog wel voor een mis van meer dan 2 uren.  Maar ik moet toegeven dat ik er zeker geen spijt van heb gehad.  Het is een prachtige viering met , ik schat een 500 tot 600 mensen die zelfs tot buiten zaten. Ook al leven ze misschien in krakkemikkige huisjes, ’s zondags zijn ze allemaal even afgeborsteld. Het zijn vaak zeer mooie mensen met prachtige kapsels. Hier lopen verschillende Naomi Campbell’s rond. De ambiance is ook geweldig. Hier zouden de Belgische priesters nog een voorbeeld aan kunnen nemen. De priesters leggen veel meer klemtonen, spreken meer interactief en wisselen af met zeer veel prachtige gezangen. Als ze hier uit volle borst zingen, is het net of je in een concertzaal zit. Zeker met de tam tam en elektrische gitaren erbij. Voeg hier bovendien nog wat heupgewieg, handgeklap en wat  geroep bij en het is compleet. Ook de offerande was speciaal: elke wijk breng iets mee vb meel, vruchten, drank, … wat in een stoet wordt afgegeven aan de priesters. Dit wordt dan tijdens de week gegeven aan degene die geen eten hebben.  Op het einde van de viering is er ook een moment waarop degene die voor het eerst in de kerk komen, welkom worden geheten.  En ook voor ons was er een speciale vernoeming: rechtstaan, applaus, handjes schudden… Zeer leuk. De twee uren hebben naar mijn gevoel veel minder lang geduurd dan een half uur mis in België.

Om 10 rijden we vervolgens met Zuster Cecilia naar de markt.  We hebben al veel marktjes gezien, maar dit is de eerste keer dat we erop rondlopen.  Tussen de kraampjes ligt al het vuil gewoon op de grond. Gelukkig is zuster Cecilia erbij om te zeggen wat het allemaal is. Geroosterde vissen, ingewanden van varkens, gedroogde rupsen, zaden, een soort van grassen die ze zeer klein snijden, palmolie… Maar er zijn ook veel andere spullen als slippers, kledij (made in China) of panja’s (doeken in allerlei kleuren waar ze prachtige rokken van maken).  We hebben er wat fruit gekocht, enkel prullen en wat spullen voor in de kinezaal zoals een spiegel en ballen.  

Nadien doen we nog een terrasje aan de Kinsiki rivier iets verder op. Er spelen enkele kleine jongetjes met zelfgemaakte autootjes, gemaakt uit wat blikjes en voortgetrokken door een koordje.  Hoe eenvoudig kan het zijn… Om 12u keren we terug, want de andere zusters zijn aan het wachten met het aperitief.  Het is bovendien deze middag weer echte Belgische kost: Witloof (meegebracht door Jan) met hesp en puree (met pureepoeder meegebracht door mij). Een feest voor de zusters. 

Gezien het momenteel meer dan dertig graden is in de schaduw en de warmte toch wel aan je wreet,  nemen we even een siesta van 1,5u voor we naar de ‘Botanique’ gaan. Dit is een zeer grote prachtige tuin in Kisantu, nog opgericht tijdens de kolonietijd. En enkele jaren geleden helemaal terug opgeknapt door een Italiaanse dame Francesca die ook regelmatig logeert bij de zusters. De tuin is zeer knap met ongelooflijk mooie en grote bomen en planten.  Enkele studenten geneeskunde die de tuin ook bezoeken willen perse met ons op de foto. Om 18u komt zuster Cecilia ons ophalen en gaan we nog even langs de basiliek, de grootste van centraal Afrika. Momenteel zijn ze deze gedurende meer dan twee jaar al aan het opknappen.  Jan doet zijn uiterste best om de werkmannen  te overtuigen om ons binnen te laten zodat we de binnenkant ook kunnen bekijken, maar tevergeefs. Als we iets verder een van de verantwoordelijke religieuzen tegenkomen, lukt het uiteindelijk wel. Ik vermoed dat de congolezen de mendele even vervloeken. Als we terugkeren is het alweer donker, maar nog steeds 29 graden. Je moet momenteel niet veel doen om te zweten. Het zal dus een rustige avond worden…

Nog een fijne zondag,

Kris

Kisantu, 19 maart 2011 22u00

Zalig uitgeslapen tot 7u30 en wakker geworden door de dagelijkse gezangen van de zusters.  Eerst even  een smsje gestuurd naar moeke die vandaag verjaart. Nu een frisse douche nemen, wat toch wel moeilijk went, en ons klaarmaken voor de uitstap. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat we de suikerfabriek zouden bezoeken, maar blijkbaar is dit niet mogelijk. Dus zullen we vandaag maar de echte toerist uithangen en gaan we (Anita, Marianne en ik) naar het ‘Lac de vallee’ en het ‘bonoboreservaat’ in kimuenza.  Zuster Wevine en Zuster Ignias zijn onze gidsen van dienst. Jan blijft thuis gezien hij zich nog niet 100% voelt, Gonda heeft nog wat ander werk voor de volgende missie.

Om 9u komt Complet ons ophalen voor een rit van bijna twee uren hobbelen… We passeren eerst langs enkele scholen waar honderden kinderen rondlopen in hun blauw wit uniform. Op de grote weg zien we ook verschillende tientallen kinderen wandelen. De zuster vertelt ons dat de kinderen waarschijnlijk teruggestuurd zijn van school omdat ze niet betaald hebben of met teveel zijn die dag.  Daarom zijn de zusters met een project gestart ‘adoptieouders schoolkinderen’. Voor 10€/ maand kan je een kind naar de lagere school laten gaan, voor 20€ naar het middelbaar.  De zusters volgen dit op met de school en controleren of ze echt wel naar school gaan. Als adoptieouder krijg je de gegevens en foto van het kind en de schoolresultaten. En kan je (of ik gezien ik zeker wil terugkomen) het kind komen bezoeken. Ik ben overtuigd en beslis dat ik dit zeker wil doen.

Ook al ben ik al enkele keren onderweg geweest, het blijft toch steeds verbazen wat je ziet. En je ziet steeds andere dingen.  Enkel leuke weetjes…

·         Je hebt  verschillende huisjes: vaak bamboe met leem en met een grasdak of een dak van palmblaren, soms ook van gedroogde kleisteen (gele blokken). De betere huisjes zijn van bakstenen met een golfplatendak.   Een grasdak of dak met palmblaren is wel veel frisser, perfect waterdicht en blijft bijna 3 jaar oké.

·         De vele marktjes met veel volk, speciale geurtjes, niet altijd de beste. En het vele vuil langs de baan. De marktjes duren soms van 7u ’s morgens tot de volgende ochtend… Ze verkopen alles wat ze kunnen vinden of recuperen.

·         Onderweg zien we vaak grassen of planten op de weg liggen. Blijkbaar is dit om te waarschuwen dat er een voertuig of wrak in pan staat. Indien je er dan toch tegen rijdt , ben je zelf in fout.

·         Halfweg is er ook hier een péage.  Voor een gewoon voertuig moet je 4200 Congolese frank betalen, voor een vrachtwagen zelfs 70000 congolese frank.  Best wel veel als je weet dat een gemiddeld maandloon tussen de 40000 en 50000 congolese frank (1200 congolese frank = ongeveer 1€).  Wij moeten gelukkig niet betalen, gezien wij met een rood kruis rijden van het ziekenhuis.

·         De vele wrakken langs de weg. Indien er een ongeval is gebeurd, worden de gewonden met een gewone personenwagen naar het ziekenhuis vervoerd. De wrakken blijven meestal staan en worden volledig leeggehaald.  Wat ze vinden wordt vaak direct verkocht en wat nog te recuperen is van de auto wordt meegenomen.

Rond 11u30 komen we uiteindelijk aan in Kimuenza. We gaan eerst eten aan het ‘Lac de Vallee’, een soort van recreatiepark voor de vroegere rijke Congolezen.  Het is ondertussen helaas een beetje vervallen… De pedalo’s liggen er een beetje ondersteboven bij, het vroegere ploeterbadje is eerder een modderbadje… Maar het heeft nog steeds iets idyllisch.  Na het eten maken we een wandeling van 6 km rond het meer, tussen de duizenden vlinders.  De zusters houden het ondertussen bij een terrasje.

Vervolgens brengt Complet ons in echte ‘off road’ stijl door de wildernis van Congo naar het Bonoboreservaat . Ook hier maken we een wandeling van enkele kilometers door het reservaat om de apen te bewonderen in enkele geweldige posities.  Vlooien vangen en kontlikken zijn hier blijkbaar gewoon…

Rond 17u vatten we onze terugreis aan naar Kisantu, en ik moet zeggen dat dit toch ook wel een unieke ervaring is.  Het eerste stuk is nog in het daglicht en valtl wel mee. Enkel aan de péage hebben we lekke band. Terwijl de rest geniet van de prachtige zonsondergang, help ik Complet de band te vervangen. Voor de zwarten een hele gebeurtenis dat mendele mee een band vervangt. Als we onze weg vervolgen is het reeds donker.  Dit tart elke verbeelding. Tegen 90 tot 100 km per uur rij je op een tweebaansvak. Auto’s (lees wrakken) en vrachtwagens rijden vaak rond met maar halve verlichting, als ze al verlichting hebben.  Tussenin heb je ook nog enkele fietsers die je niet ziet of enkele honderden voetgangers langs de weg die hun dagelijkse kilometers aan het afleggen zijn. Af en toe heb je mistlampen nodig om door de uitlaatgassen door te kunnen kijken. Enkele kilometers verder liggen er veel grassen op de weg en met reden. Plots duikt er een vrachtwagen op dwars over de weg. Nog een half uurtje verder moet Complet volop in de remmen vliegen als er een wrak in pan staat.  Hier zijn ze nog volop grassen aan het leggen… Nog enkele kilometers verder zien we ineens een vuurzee langs beide kanten van de weg. Blijkbaar hebben ze de grassen langs de kant afgedaan en branden ze dit ’s avonds maar allemaal op.  Als we om 19u30 toekomen bij de zusters, zijn we meer dan tevreden dat we terug van dat minibankje van de land cruiser af mogen kruipen.

Nog even eten, een koude douche nemen en even de blog schrijven. En dan ons bed in, want het is morgen weer vroeg dag. Om 6u45 hebben we met zuster Cecilia afgesproken om mee naar de Congolese mis te gaan. Een avontuur van twee uur.

Halleluja,

Kris

Kisantu, 18 maart 2011 19u00

De eerste werkweek zit erop, moe maar  voldaan! Ik ben net op alle ‘services’ (afdelingen) de zalven gaan leveren voor het weekend zodat ze verder kunnen.  Officiëel zijn we dus nu gestart. Als hun potten zalf leeg zijn, kunnen ze nieuwe gaan halen bij de apotheek.  Bovendien beginnen na twee tot drie dagen de eerste wondverbeteringen van mijn wondprotocol zichtbaar te worden. Wonden zijn veel zuiverder en vaak al wat kleiner, soms zelfs spectaculair verbeterd. De Congolezen zien het zelf en ze zijn toch wel enthousiast.  Ik had niet gedacht dat ik na een week toch al zover zou kunnen geraken.

Eigenlijk is het best wel grappig. Ik voel me hier ondertussen meer en meer ‘the flying woundnurse’. Ik cross heel het ziekenhuis door met mijn rugzak vol materiaal op de rug. En aangezien ik overal kom, kennen ze me ondertussen ook allemaal.  Van alle kanten hoor ik ondertussen ‘Bonjour Kris’ of ‘Bonjour Monsieur Kris’.  De appreciatie van de mensen doet zeker deugd.

Langs de andere kant ben ik nu toch ook wel blij dat het weekend is en we even tijd hebben voor onszelf en wat uitstappen kunnen doen.  Het was vandaag immers weer een drukke warme dag. Vanmorgen begonnen met te gaan lopen. We zijn vertrokken om 6u15, dan is het nog lekker fris en begint het leven hier volop in Kinsantu.  De bedoeling was een half uurtje te gaan lopen, maar blijkbaar werkt onze GPS in Congo niet zo goed.  We waren eerst even langs de basiliek gelopen, zeker de moeite om even te zien.  Dan naar rechts met het gedacht dat we wel op de grote weg zouden uitkomen.  Maar daar ging het fout.  We hebben ongeveer 7 km gelopen door allerlei kleine wegen.  Op een bepaald moment zaten we zelfs door metershoge grassen te lopen.  Na veel vragen zijn we uiteindelijk toch terechtgekomen in de ‘Cité’,  maar dan is het nog 3 km lopen. Uiteindelijk zijn we om 7u15 terug bij de zusters toegekomen, direct ontbeten en dus maar wat later begonnen met werken. Hier is dit niet zo’n probleem. Het leuke van de jogging was wel dat we weer dingen gezien hebben die je anders nooit ziet en op plaatsen komt waar je anders niet komt. Je ziet het echte leven… Overal word je bekeken en waarschijnlijk door de Congolezen als zot verklaard.  Maar overal zijn ze even vriendelijk, 100 keer 'bonjour', we hebben zelfs applaus gekregen.  Soms waren er zelfs kinderen die even met ons meeliepen. En als we even stapten, kregen we te horen ‘mundele (blanken) sont fatigués’. Geweldig…

Uiteindelijk ben ik dan om 8u begonnen op pediatrie bij zuster Marie-Louise met een vijftiental verbanden. Ook hier zijn er reeds enkele goede evoluties zichtbaar.  Ik ga ook nog even langs op neonato, waar een babytje van 24 weken is toegekomen.  Het is niet veel groter dan 1,5 hand groot. De vraag is of het erdoor zal komen. Iets later dan voorzien ben ik dan toegekomen op orthopedie waar Jan met Dr Makiadi bezig is met de zaalronde.  Het leuke is dat er ook hier al enkele spectaculaire verbeteringen zijn en ook Dr. Makiadi dit heeft gezien.  Jan geeft ook aan dat de wonden ondertussen reeds veel properder zijn… Ondertussen komen ze me al zoeken van de ‘service chirurgie femmes’ voor nog enkele verbanden mee te doen.  Nadien nog even terug naar orthopedie, nog een gips helpen aanleggen en dan is het alweer middag. Tijd om te eten: vis met ‘biologische’ groenten uit de tuin van zuster Maria. Je moet er alleen rekening mee houden, dat het ziekenhuisafval ernaast wordt verbrand. Van dioxines hebben ze nog niet gehoord.

Na de middag heb ik toch maar even de tijd genomen om eens een half uurtje op mijn bed te liggen. De diaree heeft me immers ook te pakken vandaag.  Marianne en Gonda hadden gisteren ook al prijs. Maar gelukkig valt het nog wel mee. Jan heeft het erger te zitten en is deze namiddag terug gekomen en zijn bed in gekropen.  Ik keer om 16u toch nog maar even terug om de redons te controleren en vervangen van de patiënten die Jan gisteren geopereerd heeft zodat ze safe zijn voor het weekend.

Nadien trekken Gonda, Marianne, Anita en ik nog even naar de markt. Het is leuk om zien wat er allemaal te doen is. Je mag er alleen geen foto’s nemen, want als de politie die talrijk aanwezig is dit ziet moet je veel betalen. Nadien willen we nog iets gaan drinken in het ‘hoerenkot’, maar ze komen niet opdagen met hun drank. Waarschijnlijk teveel werk…  Om 18u30 keren we terug dat we toch nog net voor de donker terug zijn. Bovendien begint het weer te onweren…  Zuster Marie-Louise komt ook net toe van de pediatrie, en zegt dat er net weer een kindje gestorven is aan tetanus en meningitis. Spijtig genoeg weer veel te laat doorgekomen naar het ziekenhuis. Op die momenten besef je nog meer hoe goed we het hebben.

Bonne soirée,

Kris

Kisantu, 17 maart 2011 18u00

Wanneer ik op spoedgevallen toekom, heerst een chaos van jewelste…  Er is een minibusje, en hier wil dit zeggen een wrak met minimum 20 personen, over de kop gegaan. De ingang van spoedgevallen ligt vol met mensen met breuken, snijwonden, diepe gapende wonden, contusies,…  gewoon op de grond of met wat geluk op een bank of brancard. Bovendien ziet het er letterlijk en figuurlijk zwart van het volk. Alle studenten hebben zich naar spoedgevallen gehaast wat maakt dat er bijna 40 tot 50 verpleegkundigen en dokters rondlopen.  Al snel help ik mee met verbanden en het aanleggen van infusen. Na een uurtje zijn de meeste patiënten ‘verzorgd’, enkel degene die nog moeten gehecht worden wachten aan de operatiezaal om dit toch proper te kunnen doen.  Als ik iets later terug ga naar spoedgevallen vind ik toch nog twee patiënten met nog open wonden die ik nog even verzorg. 

Als de rust een beetje is weer gekeerd, bezoek ik nog eens mijn vriend Toussain met twee liter honing, al is het maar dat hij zeker niet kan zeggen dat hij geen materiaal heeft.  Nadien ga ik nog even langs op pediatrie om bij een patiëntje van Jan een redon te verwijderen.  Grappig, in de gang kom ik een verpleegkundige tegen met een pakje van KHLeuven en verschillende met UZLeuven…

Ondertussen is het reeds vier uur en is de kaars een beetje uit. We besluiten nog even de tuin van zuster Maria te bezoeken.  Hier wordt van alle geteeld: papaya’s, bananen en minibanaantjes, stervruchten, passievruchten, avocado’s, ananassen, pili-pili, maniok, … We bezoeken ook nog even de ‘Porcerie Fons Verdonck’, de varkensstal waarvoor Fons  de fondsen heeft verzorgd en daarom naar hem is genoemd. Een eer of niet?  Rond 17u keren we terug, want inderdaad een kwartiertje later valt de regen weer met bakken uit de lucht. Lang leve het regenseizoen. Wat wel weer geweldig is, is dat je dan geen enkele Congolees meer buiten ziet. Blijkbaar hebben ze schrik dat ze blank zullen worden…

We nemen dan maar even de tijd om nog wat te schrijven, mijn wondverslagen te maken en mijn wondfoto’s en gewone foto’s te klasseren.  Tijdens het eten is het ongeval een van de gespreksondwerpen. De zusters vertellen ons dat als een chauffeur een ongeval heeft gehad en het overleeft, hij direct zo snel mogelijk moet weglopen. Ook al kan hij er niets aan doen, zoals nu het geval was. Blijkbaar was de stuuras afgebroken en is het busje verschillende keren over de kop gegaan. Ik weet niet of de chauffeur nu ok was, maar ik hoop dat hij is kunnen weglopen. Anders klopper ze er blijkbaar op, zelfs soms met de dood als gevolg. Soms is het toch een raar volk...

Maar ik mag gerust zeggen dat het weer een voldane dag was.

Veel groeten,

Kris

Kisantu, 17 maart 2011 14u00

Ik zit momenteel net even neer na een zeer drukke voormiddag, zeker in de drukkende warmte.  Ik ben deze morgen begonnen, bijna met een ritueel, nl mijn potten zalf ophalen. Toussain heeft verschillende potjes honingzalf gemaakt bestaande uit honing en vaseline. Zeer simpel, makkelijk te maken, met produkten die ze in overvloed hebben. Wat wil je nog meer…  Vervolgens begin ik mijn wondtoer van St Luc, maar in principe vrij gelijklopend met in Leuven.

Ik ga eerst een wonde verzorgen bij een patiënt die Jan eergisteren geopereerd heeft. Alles is dik in orde, weer een patiënt die veel geluk heeft dat hij op het ‘juiste’ moment hier is. Ondertussen strikken ze me nog even voor een andere wondje. Ik vervolg mijn toer op materniteit. Mireille, de verantwoordelijke toont me hoe ze er de wonden verzorgen. Ik voel me net een belastingcontroleur, maar ze verzorgen de wonden wel goed.  Ondertussen komt Zuster Cecilia me opzoeken om een wonde te zien op Medecines interne. Maar al snel wordt één patiënt  vier patiënten. Er zijn gisteren verschillende patiënten binnengekomen met ernstige wonden.  Ongelooflijk wat je tegenkomt: een wonden met korsten om u tegen te zeggen waar de etter onderuitkomt, of wonden verzorgd met ‘natuurlijke’ produkten, al lijkt het meer op modder…  Ik haal mijn bistourimesje boven en begin de verschillende wonden grondig te debrideren, te reinigen en breng mijn favoriete honingzalf aan.  Ik heb de indruk als ik alles uitleg dat hun Congolese frank ondertussen toch begint te vallen. 

Ondertussen is het 10U30. Nog even terug naar materniteit voor een opengevallen wonde van een keizersnede. Zoals verwacht serieus geïnfecteerd, dus ik haal mijn wondprotocol terug boven.  Ik hoop dat ze het eind volgende week zullen kennen. Nadien haast ik mij naar chirurgie, waar ze aan het wachten zijn om de verbrande patiënt te verzorgen. Onder toezicht van 12 congolezen doe ik het verband, en ja, mijn eerste test met honingzalf (al was het nog de vloeibare vorm) begint te werken. De congolezen zien zelf dat de wonde veel properder is.  Nadien nog enkele diabetesvoeten behandelen, het wondprotocol toelichten, en zeggen wanneer ze de wonden moeten verzorgen. Want in het weekend is het aan hen, als wij hopelijk even kunnen genieten van een welverdiende rustpauze.

Na de middag neem ik even de tijd om alles op een rijtje te zetten. Maar ondertussen krijg ik reeds telefoon om naar spoedgevallen te gaan, waar verschillende patiënten van een ongeval zijn binnengekomen… Wat zullen we nu weer te zien krijgen?